GILGAL. Biblia – Archeologia – Teologia
Studium historyczno-krytyczne deuteronomi(sty)cznych tradycji o podboju Kanaanu
Rozprawa Dariusza Dziadosza to pierwsze tak obszerne i całościowe opracowanie najwcześniejszej, zarówno przedizraelskiej, jak izraelskiej historii Gilgal.
Wąskie aspekty tej złożonej problematyki, skupione dotychczas przede wszystkim na topografii i archeologii oraz religijno-kultycznej roli Gilgal, zostały umiejętnie połączone z analizą literackiej i teologicznej rekonstrukcji tradycji na temat tego miejsca, która znalazła wyraz w deuteronomi(sty)-
cznym dziele historycznym.
W ten sposób perspektywy i badania diachroniczne zostały wzbogacone o nowatorskie konkluzje z zakresu badań synchronicznych – i właśnie to przesądza o wielkiej wartości naukowej tej monografii.
ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski
Obecna monografia o Gilgal jest bardzo rozległym i wyczerpującym studium na temat tego miejsca wzmiankowanego wielokrotnie w Biblii.
Autor podzielił opracowanie na dwie zasadnicze części. W pierwszej stara się dotrzeć do historycznej miejscowości poprzez omówienie najpierw ciekawej etymologii tego określenia, które kojarzy się w języku hebrajskim z toczeniem, np. kamieni, czy też kamiennym kręgiem. Następnie analizuje zawarte w Biblii wskazówki topograficzne dotyczące Gilgal […] i prezentuje dotychczasowe poszukiwania archeologiczne, które podjęto w celu ustalenia dokładnej lokalizacji tego miejsca.
W drugiej części rozprawy zajął się religijną i teologiczną rolą Gilgal w tekstach dotyczących przedmonarchicznej epoki Izraela.
Rozprawa jest jedynym tego rodzaju opracowaniem naukowym w literaturze światowej.
ks. prof. dr hab. Stanisław Hałas